- Sipas disa feministeve radikale, seksi i duhur është çdo lloj seksi me çdokënd, kurse sipas një grupi tjetër, seksi i vetëm i lejuar është seksi lezbik.
- Përderisa për libertarianët pornografia është arenë e çlirimit seksual të grave, për feministet kulturore ajo është shtypje.
- Të qenit nënë është si e tillë shtypëse për gratë, prandaj diçka e tillë si nëna duhet të zhduket sipas liberarianëve, ndërsa kulturorët e shohin atë si instrument të indoktrinimit feminist radikal.
- Sipas tyre, riprodhimi biologjik është instrument shtypës në duart e burrave, prandaj duhet të zëvendësohet nga riprodhimi artificial.
Pikëpamjet e feministeve radikale-libertare mbi seksualitetin janë se praktikat heteroseksuale dhe praktikat e tjera seksuale karakterizohen nga represioni. Duke stigmatizuar pakicat seksuale, normat seksuale patriarkale borgjeze ndrydhin dëshirat dhe kënaqësitë seksuale të gjithsecilit, duke mbajtur kështu shumicën “të pastër” dhe nën kontroll. Kështu, sipas tyre, feministet duhet të refuzojnë çdo analizë teorike, kufizime ligjore apo gjykime morale që stigmatizojnë pakicat seksuale dhe kështu kufizojnë lirinë e të gjithëve. Si feministe, theksojnë ato, ne duhet të rimarrim kontrollin mbi seksualitetin femëror duke kërkuar të drejtën për të praktikuar çdo gjë që na jep kënaqësi. Si rrjedhojë, marrëdhënia seksuale ideale është midis partnerëve plotësisht të pajtueshëm, të barabartë, të cilët negociojnë për të maksimizuar kënaqësinë seksuale dhe kënaqësinë e njëri-tjetrit me çdo mjet që ata zgjedhin dhe çdo kënd pa përjashtim.
Në të kundërt, pikëpamjet e feministeve radikale-kulturore mbi seksualitetin janë se marrëdhëniet seksuale heteroseksuale shpesh karakterizohen nga një ideologji e objektivizimit seksual (burrat si subjekt/zotërues; gratë si objekte/skllave) që promovon dhunën seksuale të meshkujve ndaj grave. Kështu, feministët duhet të refuzojnë çdo praktikë seksuale që promovon ose normalizon dhunën seksuale mashkullore. Si feministe, sipas tyre, gratë duhet të rimarrin kontrollin mbi seksualitetin femëror duke u shqetësuar më shumë për prioritetet e tyre seksuale që ndryshojnë nga ato të burrave: më shumë të shqetësuar për intimitetin dhe më pak për performancën. Si rrjedhojë, marrëdhënia seksuale ideale është midis partnerëve të barabartë, të cilat janë plotësisht të pëlqyer, të përfshirë emocionalisht dhe nuk marrin pjesë në role të polarizuara, pra vetëm marrëdhënie lezbike.
Feministet radikale-libertare sfiduan teoritë e seksualitetit që dallojnë praktikat seksuale, sipas tyre, supozueshëm të mira, normale, legjitime, të shëndetshme nga praktikat seksuale të supozuara të këqija, anormale, të paligjshme dhe të pashëndetshme. Këto feministe thonë se gratë duhet të provojnë lloje të ndryshme seksi. Për shembull, Gayle Rubin pohoi se shoqëria bashkëkohore është jorehat me çdo marrëdhënie seksuale jashtë çifteve të martuara, heteroseksuale që kërkojnë të kenë fëmijë. Kjo shtypë dhe në fakt ndëshkon pakicat seksuale. Pra, për Rubin, çdo lloj seksi është i mirë, mes çdo kujt.
Në të kundërt, feministet radikale-kulturore e barazuan heteroseksualitetin me “seksualitetin mashkullor.” Sipas tyre, i vetmi lloj seksi që është padyshim i mirë për femrat është monogamia lezbike, pasi meshkujt duan “fuqi dhe orgazëm” në seks, kurse femrat duan “reciprocitet dhe privatësi” në seks. Pra, sipas tyre, heteroseksualiteti patriarkal është i pariparueshëm.
Edhe në debatin për pornografinë këto feministë mbajnë qëndrime të kundërta. Feministet radikale-libertare kërkojnë nga gratë që të përdorin pornografinë për të kapërcyer frikën e tyre rreth seksit, për të ngjallur dëshirat seksuale dhe për të krijuar fantazi seksuale. Këto feministe thonë se gratë duhet të ndjehen të lira të shikojnë dhe shijojnë të gjitha format e pornografisë.
Në të kundërt, feministet radikale-kulturore theksuan se pornografia, ashtu si seksualiteti dhe gjinia, është produkt i forcave të njëjta shoqërore shtypëse. Nuk ka dallim mes diskriminimit gjinor ndaj grave në sallën e mbledhjeve dhe objektivizimit seksual të grave në dhomën e gjumit. Sipas këtyre feministeve, pornografia nuk është gjë tjetër veçse propagandë patriarkale. Pornografia është shumë e dëmshme për gratë. Së pari, ajo inkurajon burrat që të sillen ndaj grave në mënyra të dëmshme seksualisht (për shembull, ngacmimi seksual, përdhunimi, dhuna në familje). Së dyti, i stigmatizon gratë si qenie të padinitetshme që kërkojnë në mënyrë aktive abuzim seksual ose e pranojnë atë në mënyrë pasive. Së treti, i bën burrat që jo vetëm t’i mendojnë gratë më pak si qenie njerëzore, por edhe t’i shohin ato si qytetare të dorës së dytë që nuk janë të denja për të njëjtin proces ligjor dhe trajtim të barabartë si burrat. Kundër këtyre, libertarianët kanë kritikuar feministët kulturor për promovimin thjesht të seksit vanilje, domethënë shumë të butë.
Të dhënat shkencore mbi pornografinë
Në një hulumtim me 2433 gra, përdorimi më i shpeshtë i pornografisë ishte parashikues për vështirësi më të mëdha në arritje të orgazmës dhe në përgjithësi në eksitim seksual, në seks me partner. Madje një hulumtim tregon se vështirësia në orgazëm, te personat që konsumojnë shumë pornografi, ndërlidhet me mungesën e vetëbesimit në çështjen e seksit, që shkaktohet nga pornografia.
Në një rishikim të të gjitha studimeve në gjuhën angleze nga 1995 deri më 2015, mbi pornografinë dhe adoleshentët, u gjetë se adoleshentët që përdornin pornografi kishin më shpesh marrëdhënie familjare të çrregullta. Po ashtu u gjet se agresioni seksual ishte më i rritur te këta adoleshentë, madje edhe në viktimizim. Në një studim të 240 çifteve heteroseksuale u gjet se përgjithësisht konsumimi i pornografisë nga meshkujt ndërlidhej me kënaqësi seksuale të zvogëluar për ta, madje edhe për partneret e tyre, e madje edhe në sjellje jo-penetrative seksuale. Në një rishikim të 14 studimeve, u konkludua se ekspozimi në pornografi ndërlidhet me qasje më të forta ndaj grave si objekte seksuale.
Në një tjetër studim u gjet se ka një ndërlidhje signifikante mes sjelljeve agresive dhe konsumimit të shpeshtë të pornografisë, veçanërisht materialeve të dhunshme dhe veçanërisht për burrat veçse të predispozuar për agresivitet.
Nga disa gjetje preliminare statistikore për adoleshentët në SHBA, rreziku për agresion seksual, për nxitje të tjetrit për seks përkundër deklarimit të qartë të tjetrit se nuk është i/ e interesuar, ishte më i lartë te subjektet që konsumonin pornografi, sidomos te ata që e konsideronin atë realiste dhe te meshkujt, por jo femrat, ky rrezik rritej edhe kur e identifikonin veten me ndonjë aktor pornografik.
Në një tjetër artikull origjinal me studentë universitarë në SHBA, gjendet se në të gjithë pjesëmarrësit në studim, për të dy gjinitë, përdorimi i shpeshtë i pornografisë ndikonte në mënyrë të theksueshme në depresionin, ankthin dhe stresin që ata përjetonin.
Edhe debati mbi lezbianizmin është interesant. Ky debat filloi me publikimin e artikullit të Anne Koedt “Miti i orgazmës vagjinale.” Ky punim pretendon se orgazma te gratë ndodh në të vërtetë në rrugë klitorale e jo në rrugë vagjinale. Prandaj, dëshira e grave për burrat është psikologjike, jo fiziologjike.
Feministet radikale libertariane argumentojnë se meqenëse gratë nuk kanë nevojë për trupin mashkullor për orgazëm, atyre nuk u kërkohet të bëjnë seks me një burrë, përveç nëse ajo dëshiron. Në të kundërt, feministet radikale-kulturore konsiderojnë që ajo që është e udhës është që të refuzohet plotësisht seksi me burrat. Prandaj, nëse një grua dëshiron të jetë feministe e vërtetë, ajo duhet të jetë lezbike. Artikulli i Koedt ishte aq dominues në qarqet feministe saqë shumë feministe heteroseksuale ndiheshin të çoroditura, anormale, të sëmura, të çmendura ose të këqija kur donin të bënin seks me burra.
Kur Anne Koedt pretendon se nevoja e grave për burrat është psikologjike e jo biologjike, pasi orgazma arrihet edhe pa nevojë të shfrytëzimit të rrugëve vaginale, ajo është shumë gabim, sepse është e pasaktë në parim dhe me mungesë të njohurive nga biologjia. Në parim sepse, ajo bazon nevojën me epshin – pra nëse epshi plotësohet (me një tjetër mënyrë) është plotësuar nevoja e përjetimit njerëzor. Edhe pa njohuri biologjike kjo mund të kuptohet se është gabim, më së thjeshti pasi përfshin vetëm një aspekt të përjetimit njerëzor, e një aspekt nuk mund të jetë i vetmi dhe i mjaftueshmi. Në anën tjetër shkelë ligjin e biologjisë, që vazhdimësia e jetës kërkon vazhdimësinë e species (p.sh. Homo sapiens), e jo individit (p.sh. unë) dhe jeta kërkon të vazhdojë, andaj individët e gjallë, normalisht duhet t’i nënshtrohen esencës së jetës – që është për të vazhduar. Pasaktësi të tjera janë edhe kufizimi i orgazmës femërore në klitoris, e pastaj në kufizimin e klitorisit në vetëm pjesën e dukshme të tij, e edhe mungesa e analizës krahasuese. Roy J. Levin më 2003 dëfton se: “Është e vështirë të imagjinohet ndonjë lloj i aktivitetit seksual, duke përfshirë seksin vaginal, që nuk përfshinë klitorisin”. Kjo sepse klitorisi është një organ që vazhdon edhe brenda lëkurës, me trupin dhe krahët klitorial. Madje Shlomo Melmed në Williams Textbook of Endocrinology, 2020 përshkruan se stimulimi vaginal prek tërë kompleksin klitoro-uretral, e edhe krahët e klitorisit, përderisa stimulimi klitorial nuk i përfshinë krahët klitorial. Ladas A, Whipple B. Perry J. më 2005 përshkruajnë një rajon të quajtur vendi G në murin e përparmë (sipërm) të vaginës, në 1/3 e vaginës që është kah ana e jashtme. Përshkruhet që orgazma që vije nga stimulimi i vendit G është intensive dhe e ndryshme prej orgazmës klitoriale. Hajrullah Fejza, në librin e tij “Seksualiteti i njeriut” e përshkruan këtë si një zonë që përfshinë edhe vaginën, edhe ka në afërsi uretrën dhe klitorisin. Madje vetëm stimulimit të zonës G i përshkruhet ejakulimi femëror që përbën lirimin e disa lëngjeve (jo-riprodhuese, jo-urinë; me gjasë nga gjëndrat e Skenes).
Burrat kanë si zonë më sensitive kokën e penisit, si strukturë analoge me klitorisin femëror, por dihet se shumica e burrave arrijnë orgazma edhe pa e stimuluar vetëm kokën, ose pa e stimuluar kokën e penisit fare. Po ashtu dihet se orgazma është një përjetim me nxitje psikologjike dhe fizike, që d.t.th. se stimulimet edhe krejt jo-gjenitale mund të rrisin gjasat për orgazëm. Me fjalë të tjera, ajo që nga Koedt pretendohet si alternativë për gratë, paraprakisht as nuk është fenomen ekskluziv vetëm për gratë.
Si përfundim, klitorisi i përshkuar nga Koedt, as nuk është struktura e vetme për arritjen e orgazmës femërore, e as nuk është struktura më elitare për arritjen e orgazmës femërore.
Ekzistojnë gjithashtu ide të ndryshme rreth riprodhimit. Feministet radikale-libertare favorizojnë riprodhimin artificial në vend të riprodhimit natyror nga gratë, ndërsa feministët kulturore mbrojnë natyrën.
Në librin Dialektika e Seksit, Firestone bën një rishikim feminist të teorisë materialiste të historisë të paraqitur nga Karl Marksi dhe Friedrich Engelsi. Firestone mendon se klasa gjinore, dhe jo klasa ekonomike, është koncepti qendror. Sipas Firestone, forcat lëvizëse të historisë janë marrëdhëniet riprodhuese dhe jo marrëdhëniet e prodhimit. Prandaj ajo arrin në përfundimin se emancipimi i gruas kërkon revolucion biologjik. Ashtu si proletariati, i cili duhet të kapë mjetet e prodhimit për të shfuqizuar sistemin e klasës ekonomike, gratë duhet të marrin kontrollin e mjeteve të riprodhimit për të shfuqizuar sistemin klasor seksual. Sapo teknologjia të tejkalojë kufijtë biologjikë të riprodhimit natyror, vezët dhe sperma do të kombinohen in vitro dhe embrionet do të prodhohen jashtë trupit të grave, thotë Firestone. Ajo mendon se përderisa riprodhimi natyror është rregull dhe riprodhimi artificial është përjashtim, nuk do të ketë ndryshim paradigmatik për gratë. Sipas saj, shtatzënia në të vërtetë është “barbare.” Në këtë kuadër, Marge Piercy në romanin fantashkencë Gruaja në buzë të kohës paraqet një utopi feministe. Në qytetin e së ardhmes të këtij romani, Mattapoisett, gratë nuk janë të përcaktuara për sa u përket funksioneve riprodhuese dhe burrat ashtu si edhe gratë kënaqen në rritjen e fëmijëve. Nuk ka as burra e as gra në Mattapoisett; përkundrazi, të gjithë janë një “per” (shkurtim i personit). Ajo që e bën të imagjinueshme botën e ardhshme të Piercy-t është riprodhimi artificial.
Kundër kësaj, feministet radikale-kulturore si Azizah al-Hibri thanë se riprodhimi teknologjik nuk e barazon strukturën natyrore të fuqisë riprodhuese, por e kthen atë. Ai përvetëson fuqinë riprodhuese të grave dhe e vendos atë në duart e burrave, të cilët tani kontrollojnë spermën dhe teknologjinë riprodhuese. Gratë janë fuqi riprodhuese pasi u japin burrave aftësinë për të pasur fëmijë. Ato argumentojnë se shtypja e grave nuk është për shkak të biologjisë femërore në vetvete, por më tepër nga zilia e burrave ndaj aftësive riprodhuese të grave dhe më pas dëshirës së tyre për të marrë kontrollin e biologjisë femërore me mjete shkencore dhe teknologjike. Andrea Dworkin pajtohet me Margaret Atwood dhe Genea Corea se teknologjitë e reja riprodhuese thjesht do të rrisin kontrollin e mashkullit mbi femrat. Për më tepër, feministët kulturorë argumentojnë se zëvendësimi i aftësisë së grave për të lindur fëmijë me teknologjinë e kontrolluar nga meshkujt do t’i linte ato plotësisht të cenueshme “pa një produkt” për të “negociuar” me burrat.
Të dhënat shkencore mbi riprodhimin ex utero
Sipas riprodhimit, gjitarët (kategori ku bën pjesë njeriu) mund të jenë 3 llojesh, monotrematë (ku bëjnë pjesë platipët), marsupialë (ku bëjnë pjesë kangurët), ose euterianë (ku bën pjesë njeriu). Dallimi kryesor ndërmjet këtyre kategorive është mënyra se si kafshët përkatëse e kalojnë zhvillimin embrional të tyre; në vezë te platipët, pjesërisht në mitër e pjesërisht në “xhep” te kangurët, kurse tërësisht brenda mitrës te gjitarët. Edhe marsupialët edhe euterianët formojnë placentë, roli i së cilës është lidhja me nënën dhe sigurimi i materieve ushqyese për frytin dhe largimi i materieve të padëshiruara prej frytit.
Haruo Usuda et al., më 2019 publikuan një artikull për eksperimentin e tyre me “terapinë me ambient uterin ex vivo”, për fetuset e deleve të lindura para kohe, ekuivalente me javët 21-24 për njeriun. Kjo terapi kryen punën e mushkërive për fetuset dhe po ashtu siguron lëng amniotik artificial për zhytjen e tyre brenda një qese plastike. Fetuset u mbajtën për 120 orë në këtë terapi, e 7/8 (87.5%) e tyre mbijetuan këto orë, duke mbajtur parametrat kyç brenda diapazonit fiziologjik (normal). Edhe një ekip më 2017 tregoi për rezultate të suksesshme në eksperimente të ngjashme. Gjithsesi deri në këtë nivel, kjo teknologji pritet të zëvendësojë vetëm kujdesin intensiv neonatal (të të posalindurit), jo vetë shtatzëninë (prej fillimit) dhe supozohet të zëvendësojë vetëm shtatzënitë e dështuara, që gjithsesi do të përfundonin me vdekje të fetusit.
Në eksperimentin e 2017, fetuset dele, të gjithat tregojnë pjekje dhe rritje të organeve dhe lindja e tyre nga mitra artificiale rezultoi me zemra dhe mushkëri të shëndetshme të tyre. Ekipi planifikon të përgatitet për testim në njerëz, pasi të avancojnë sigurinë.
Fetusi njeri me lindjen më të hershme që ka mbijetuar është në moshën gestative 22 javëshe. Parashikimi i studimit të Romanis E., është se kjo teknologji te njerëzit do të mund të përdorej edhe prej javës së 18. De Bie F et al, në punimin e tyre më 2021, përmendin se koncepti i teknologjisë së placentës dhe mitrës artificiale është studiuar në 60 vitet e fundit, por me sukses të limituar.
Davis D në një punim të 2019 shtron pyetjen se a mund të bëhemi ne marsupialë. Siç mund të shihet, edhe këto studime më të fundit, që flasin për studime eksperimentale me rezultate të pamjaftueshme edhe për kafshët, përsëri flasin për një të ardhme ku shtatzënia do të mund të zëvendësohej vetëm në etapat më të vonshme të saj. Moore K., në librin e tij të embriologjisë na tregon se fazat më kritike të zhvillimit ndodhin në tremestrin e parë, pra për 13 javë.
Me fjalë të tjera, zhdukja e përdorimit të mitrave natyrale te gratë dhe zëvendësimi i tyre me produkte artificiale, që idealizohet nga qëndrimet e Firestone, është vetëm koncept, që praktikisht nuk është bërë i mundur – madje as në nivel eksperimental.
Edhe tema e mëmësisë përfaqëson një debat të zjarrtë. Feministet radikale-libertariane e kundërshtojnë mëmësinë biologjike. Siç e sheh Ann Oakley, amësia biologjike është mit i bazuar në besimin e trefishtë se “të gjitha gratë duhet të jenë nëna, të gjitha nënat kanë nevojë për fëmijët e tyre, të gjithë fëmijët kanë nevojë për nënat e tyre.” Sipas Oakley, nuk ka gjë të tillë si instinkti i nënës, kjo është diçka e mësuar në patriarkat. Shkurt, gratë nuk lindin për t’u bërë nëna; ato mësohen të bëhen nëna. Sipas Oakley, të qenit nënë biologjike nuk është nevojë e natyrshme e grave dhe të rritesh nga një nënë biologjike nuk është nevojë e natyrshme për fëmijët. Prandaj, mëmësia biologjike është shpikje shoqërore, mit me qëllim shtypës ndaj grave.
Por, siç e sheh feministja radikale-kulturore Adrienne Rich, ka një mal dallimesh midis grave që vendosin se kush, si, kur dhe ku të bëhen nënë, dhe burrave që marrin ato vendime për gratë. Rich ra dakord me Firestone se nën patriarkatin, mëmësia biologjike është diçka të cilën gratë duhet patjetër ta heqin qafe. Por Rich këmbënguli që asnjë grua nuk duhet të heqë dorë nga ajo që ka për t’i ofruar biologjia femërore në emër të “lirisë.” Është e nevojshme për gratë të bëhen nëna në mënyrë që të rrisin fëmijë me vlera të pasura feministe.
Edhe tema e mëmësisë surrogate është trajtuar nga të dy kampet. Në përgjithësi, feministet radikale-kulturore e kundërshtojnë mëmësinë surrogate me arsyetimin se ajo krijon ndarje shkatërruese midis grave. Sepse është diçka që ndodh mes grave të privilegjuara ekonomikisht dhe grave të pafavorizuara ekonomikisht. Feministet radikale-libertare, në anën tjetër, nuk pajtohen me vlerësimin e feministeve kulturore radikale për këtë çështje, duke argumentuar se marrëveshjet kontraktuale të mëmësisë, nëse trajtohen siç duhet, mund t’i afrojnë gratë më shumë.
Në shkrimin e radhës dhe, njëkohësisht të fundit për këtë seri, do të trajtohen kritikat e adresuara drejt feminizmit radikal.
