- Ndoshta nuk tingëllon modeste, mirëpo për mua jeta do të ishte më e zbehtë nëse nuk do ta jetoje afërsinë me botën e egër. Secila foto e kuptimëson ditën dhe angazhimin tim, njëherazi kthehet në motiv që të vazhdoj vrullshëm edhe ditëve tjera.
- Pasojat e neglizhencës sonë përballë shkatërruesve të habitateve të botës së egër nuk do të kompensohen kurrë, e kjo duhet të jetë alarm që të angazhohemi vazhdimisht në mbrojtjen e faunës sonë, duke i edukuar fillimisht familjet tona, e më pas edhe masën e gjerë të popullit, përndryshe dikur mund të jetë vonë.
- Por, nëse i kthehemi faktorëve që e rrezikojnë faunën tonë, atëherë na rezulton, se tek ato fillimisht ndikojnë ndërtimet që bëhen nga njerëzit nëpër habitatet e banorëve të maleve e pyjeve tona, sidomos në pjesën e Rugovës dhe Sharrit, të cilët janë një arsye që të ketë një rrezik për faunën tonë.
Bashkëjetesa në mes të njeriut dhe botës së egër përveç që ka filluar bashkë me lindjen e tij, ajo në kohët moderne flet më së miri për emancipimin dhe vetëdijen e lartë që e ka një shoqëri për vlerën jetike që e ka mirëmbajtja e botës së egër në jetën e tyre, duke e rritur dukshëm cilësinë e jetës, dhe duke e bërë atë më të begatshme.
Dëmtimi i ekosistemit, ku specie të caktuara të botës së egër rrezikojnë edhe të zhduken, me qasjen tonë agresive përballë tyre, me një ambient në të cilin ligji nuk funksionon, shpërfaq mentalitetin tonë i cili asnjëherë nuk mendon në periudha afatgjata, dhe se një ditë veprimet e dëmshme do të japin efekte të shumanshme.
Por, në këtë katrahurë, ka gjithmonë pasionantë e dashamirë të natyrës të cilët, thjesht për shkak të vetëdijes së lartë, ose për shkak se e madhërojnë krijimtarinë e Krijuesit, janë përballë çdo dëmtuesi të botës së egër. Ndoshta nuk tingëllon modeste, mirëpo për mua jeta do të ishte më e zbehtë nëse nuk do ta jetoje afërsinë me botën e egër. Secila foto e kuptimëson ditën dhe angazhimin tim, njëherazi kthehet në motiv që të vazhdoj vrullshëm edhe ditëve tjera.
Por, nëse i kthehemi faktorëve që e rrezikojnë faunën tonë, atëherë na rezulton, se tek ato fillimisht ndikojnë ndërtimet që bëhen nga njerëzit nëpër habitatet e banorëve të maleve e pyjeve tona, sidomos në pjesën e Rugovës dhe Sharrit, të cilët janë një arsye që të ketë një rrezik për faunën tonë. Më pastaj një element është gjuetia ilegale, dëmtimi i shtretërve të lumenjve, prerja ilegale e pyjeve, si dhe faktorë të tjerë.
Fauna jonë është mjaft e pasur, por natyrisht se edhe duhet ta ruajmë, sidomos në ato vende ku edhe folenizon bota e egër, që do të thotë që mos t’i shqetësojmë nëpër foletë e tyre, por edhe nëse paraqitet nevoja edhe të kontribuojmë në një siguri më të madhe për folenizime.
Fauna e Kosovës rrezikohet nga shumë faktorë, të cilët përfshijnë:
Shkatërrimin e habitateve natyrale: këto përfshijnë shkatërrimin e pyjeve, kullotave dhe zona të tjera natyrale, si dhe ndërtimin e rrugëve dhe infrastrukturave të tjera që ndërhyjnë në mjedisin natyror. Kjo ndikon në shuarjen e specieve të ndryshme siç janë: bletët, zogjtë, dhe kafshët e egra.
Ndërhyrja e njeriut në mjedisin natyror: Kjo përfshin zëvendësimin e specieve natyrale me specie të importuara, si dhe ndotjen e ajrit dhe ujit nga ndërmarrjet industriale dhe mjedisi urban.
Kërcënimi nga kafshët e egër: Në disa zona të Kosovës, kafshët e egër si ariu dhe ujkonja kanë bërë dëme të konsiderueshme në popullatën e kafshëve të tjerë si dhe në bujqësinë lokale.
Ndryshimi i klimës: Ndryshimet e klimës mund të ndikojnë në shndërrimin e habitateve natyrale dhe shuarjen e specieve të ndryshme të kafshëve.
Kërkimet minerare: Kërkimet minerare mund të ndikojnë në shuarjen e zonave natyrale dhe mund të ndikojnë në shuarjen e popullatës së kafshëve të egra.
Kthimi i kafshëve të egra në zonat urbane: Në disa raste, kafshët e egra mund të vijnë në kontakt me qytetarët dhe të shkaktojnë probleme të sigurisë.
Kthimi i kafshëve të egra në zonat rurale: Në disa raste, kafshët e egra mund të dëmtojnë qëndresën ekonomike të komuniteteve rurale duke shkatërruar bimësi dhe kafshët e ndryshme shtëpiake.
Për të minimizuar këto rreziqe, është e rëndësishme që të ndërmerren veprime siç janë: mbrojtja e habitateve natyrale, rritja e vetëdijes së publikut për mbrojtjen e faunës dhe implementimi i ligjeve dhe rregulloreve për mbrojtjen e mjedisit.
Kohët e fundit, fatmirësisht ka filluar një vetëdijesim shumë më i madh për faunën, sidomos pas publikimeve tona, e ku kemi edhe bashkëpunim të shkëlqyer me banorë gjithandej trojeve shqiptare. Por, edhe ligjëratat nëpër shkolla e bëjnë të veten që nxënësit të marrin më shumë njohuri për botën e egër.
Veçanërisht, rreziku më i madh përbën Rëqebulli Ballkanit, si specie e rrezikuar në shkallë më të lartë të mundshme, e që për fat të keq tek ne momentalisht dyshohet të jetë vetëm 1 individ, edhe ai është mashkull. Duhet program special nga ana e shtetit që të ruhet me një kujdes maksimal, ndryshe kjo specie shumë shpejt mund të jetë vetëm se një histori tek ne.
Nëse duam ta shohim fotografinë e faunës në Kosovë, atëherë duhet të theksojmë se ajo përmban një shumë të konsiderueshme të specieve. Disa nga kafshët që gjenden në këtë rajon janë:
Ariu i hirit: Kosova ka një popullsi të konsiderueshme të ariut të hirit, sidomos në zonat malore.
Luani i bardhë: Kosova është shtëpia e luanit të bardhë, një specie të cilën e gjen më shpesh në zonat malore.
Ujku: Ujku gjendet në zonat malore të Kosovës.
Derrkuc: Derrkucët janë të zakonshëm në pyjet e Kosovës.
Dhi kopshtare: Këto kafshë të vogla gjenden në pyjet dhe kodrat e Kosovës.
Lejleku: Kosova ka një popullsi të lejlekut, një kafshë e ngjashme me kotën e shtëpisë, por me madhësi më të madhe dhe me shenja të veçanta.
Gjarpri: Disa lloje gjarpërinjsh mund të gjenden në Kosove, si p.sh. gjarpri fash, gjarpri i bardhë, etj.
Shpendët: Në Kosovë gjenden shumë lloje shpendësh, duke përfshirë: shqiponjat, llojet e shpendëve kryqëzues, kështjellët, sovarët dhe shpendët këngësor.
Bletët: Bletët janë të shpeshta në Kosovë dhe prodhojnë mjaltin lokal.
Peshqit: Në lumenjtë dhe liqenet e Kosovës gjenden shumë lloje peshqish, si p.sh.: trofta e kuqe dhe kocja evropiane.
Fauna është një pjesë shumë e rëndësishme e natyrës dhe biodiversitetit të planetit tonë. Është e rëndësishme ta ruajmë faunën për shkak të disa arsyeve:
Ruajtja e biodiversitetit: Fauna përbën një pjesë të madhe të biodiversitetit të planetit tonë. Nëse humbim një lloj, mund të shkaktojë një efekt valë në ekosisteme dhe të shkaktojë ndryshime në mbivendosjen e llojeve të tjera.
Përfitimet mjedisore: Fauna luan një rol të rëndësishëm në ekosisteme, duke ndihmuar në mbajtjen e tyre të shëndetshme. Për shembull, bletët ndihmojnë në polinizimin e bimëve, ndërsa zogjtë kanibalizojnë insekte të dëmshme.
Përfitimet ekonomike: Fauna dhe habitatet e tyre mund të jenë burime të rëndësishme të të ardhurave. Shumë turistë vizitojnë zona për të parë faunën vendase, dhe shumë komunitete mbijetojnë nga peshkimi, blegtoria dhe turizmi natyror.
Për të ruajtur botën e egër, duke mos lejuar degradimin e mëtutjeshëm të saj, me urgjencë duhet të merren hapa si:
Mbajtja e habitatit të tyre: Habitatet janë vendet ku fauna jeton dhe ushqehet. Duke mbajtur habitatet e tyre të paprekura dhe të shëndetshme, mund të sigurojmë që ata të kenë vend për të jetuar dhe zhvilluar.
Ndihma në mbrojtjen e llojeve të rrezikuara: Disa lloje janë në prag të zhdukjes, si rezultat i humbjes së habitatit dhe ndryshimit të klimës. Duke ndihmuar në mbrojtjen e tyre, mund të sigurojmë që ato të mos zhduken përherë nga bota.
Ndalimi i trafikimit të kafshëve dhe peshkimit të paligjshëm: Trafikimi i kafshëve është një problem i madh, ku shumë lloje ndodhen në rrezik për shkak të tregtisë së paligjshme. Duke ndaluar këtë trafikim, mund të ndihmojmë në ruajtjen e tyre.
Edukimi dhe ndërgjegjësimi: Është e rëndësishme që të edukojmë veten dhe të tjerët për rëndësinë e ruajtjes së faunës, biodiversitetit në përgjithësi. Duke e bërë këtë, mund të ndihmojmë në rritjen e ndërgjegjësimit.
Pasojat e neglizhencës sonë përballë shkatërruesve të habitateve të botës së egër nuk do të kompensohen kurrë, e kjo duhet të jetë alarm që të angazhohemi vazhdimisht në mbrojtjen e faunës sonë, duke i edukuar fillimisht familjet tona, e më pas edhe masën e gjerë të popullit, përndryshe dikur mund të jetë vonë.
